Matrakçı Nasuh
1756’da Venedik’te basılan “Slav
Şarkıları” isimli kitabın yazarı
Andrija Kacic-Miosic
“Bu şarkıları
herkes beğenmeyebilir;
çünkü hepsi birbirine benzer,
hepsinde aynı sözler vardır;
kahraman, şövalye, atlı, kürek mahkumu,
kılıç, pala, mızrak
boyunluk, madalyon, kararname,
uçurulan kelleler, kaçırılan esirler vb.
Onları beğenenler bu şarkıları söylesin,
beğenmeyenler uyusun” der.
Uzun yüzyıllar boyunca bizim
coğrafyamızdaki insanlar ya şarkı söylediler, ya uyudular, ya da büyük bir
rehavet içinde yaşadılar. Bu rehavet içinde, gelişen ve büyüyen dünyayı anlayamadık,
çevremizde neler oluyor, doğrusu bizi çok da ilgilendirmedi. Böylesi bir
rahatlık duygusu çevresi ile ilgilenmeyenlerin, yapacak çok da bir şeyleri
olmayanların sığınağıdır. Rehavet bizi çevremizde gelişen olaylardan soyutlar,
insanlığın ilerlemesi, çağın gerekleri bizi ilgilendirmez. Dünya ile ilgimiz
alakamız kaybolur, içimize dönük bir yaşantı bizi sarar sarmalar. Evrensel
rekabetin dışında, kendi dünyamızda yaşar oluruz, günlük olaylar, kısır
çekişmeler, dedikodu yaşantımızı sınırlar. Geçmişe bağlılık duygusu, gelecek
yaratma kaygısı yok olur. Geçmişi ve geleceği düşünmeden günler sıradan bir
şekilde geçer, hayat çekilmez hal alır.
Zaman zaman Halil Cibran’ın
bir deyişini hatırlarım:
Bir sene önce komşum bana:
“elemden gayri bir şey olmadığı için hayattan nefret ediyorum”
demişti.
Dün mezarına uğradım!
Hayat kabri üzerinde raks
ediyordu.
Hayat bütün hızı ile devam
etmektedir. İster katılın, ister katılmayın
Toplumların varoluşlarının ve
güven içinde yaşamalarının vazgeçilmez kaynağı geçmişleridir. Sağlam kurulmuş,
yalnızca efsane ve hikâyelerle değil, elle tutulur, gözle görülür birikimlerle
oluşmuş bir geçmiş insanlara ve toplumlara gelecekleri için güven verir, onları
başarı için diri tutar.
Batı toplumu bu işi büyük
ölçüde başarmıştır. XVII. yüzyıldan başlayarak kendi kökenlerini ve kültürel
birikimini evrensel ölçeğe taşımış ve tüm dünyanın kültürel birikiminin bu
kökene dayalı olarak oluştuğu bilincini yaygınlaştırmıştır. Günümüzde nerede
ise Batı kültürünün oluşturduğu hemen her şey tartışılmaz şekilde kabul
edilmekte ve diğer kültür birikimleri ve onların insan yaşantısına katkıları
görmezden gelinmektedir.
Bugün sizlere bizim kültürümüzün
bir örneğinden, ne yazık ki akademik çevreler dışında çok az insanın tanıdığı
bir kişiden ve onun geçmişten bize seslenen birikimlerinden bahsedeceğim.
Nasuh bin Karagöz bin Abdullah el Bosnavî (Visokovî)
Nasuh bin Silahi veya yaygın adı ile Matrakçı Nasuh.
… / …
Konuşmamı, Matrakçı Nasuh’un
bir şiiri ile bitirmek isterim.
Dünya
bir misafirhanedir ve insan yolcu;
Ey
gönül, sakın bu misafirhanede çok fazla kalmaya niyetlenme!
Saygılarımla,
Dr. M. Sinan Genim
-/-
Bu konuşma beni derinden
etkiledi. 1756’da Miosic düşünmeyenlere “uyuyun” diyor, Halil Cibren “uyuyup sızlanma,
üret diyor”, 2016’ya gelmişiz, Dr.Genim hala uyumakta olduğumuzun altını
çiziyor ve diyor ki:
“Toplumların varoluşlarının ve güven içinde yaşamalarının vazgeçilmez
kaynağı geçmişleridir. Sağlam kurulmuş, yalnızca efsane ve hikâyelerle değil,
elle tutulur, gözle görülür birikimlerle oluşmuş bir geçmiş insanlara ve
toplumlara gelecekleri için güven verir, onları başarı için diri tutar.”
“Batı toplumu bu işi büyük ölçüde başarmıştır. XVII.
yüzyıldan başlayarak kendi kökenlerini ve kültürel birikimini evrensel ölçeğe
taşımış ve tüm dünyanın kültürel birikiminin bu kökene dayalı olarak oluştuğu
bilincini yaygınlaştırmıştır.”
Nereden başlayıp hangi konuyu
işleyeceğime inanın karar veremiyorum.
Üretmeden, başkalarının
ürettiklerini kullanabilmek için bile kolaylık üretemeyen bir duruma nasıl
geldiğimizi anlamaya çalışıyorum.
Geçmişimizi de biliyoruz.
Uçak üretip yurt dışına satar bir durumdan, satın aldıklarımızı kullanabilmek
için “nasıl” bilgisini de satın alır duruma gelmiş olmak çok ilginç.
Bunun en önemli nedenlerin
başta geleni sanıyorum tarihimizle yüzleşmemiş olmamız.
“Macaristan’dan bir usta getirip top döktürerek Osmanlı, ustadan uzmana,
ustadan mühendislik eğitimine bir türlü geçemiyor.
Batı ise bilimsel düşüncede sadece devletin değil
sivil hayatın da her alanına yayıldı. Y.Özdil-Öğretmen”
Osmanlı İmparatorluğu deriz
ama aslında adı “Büyük İmparatorluk” dur. Padişahların imzalarında hep “Büyük
İmparatorluk” yazdığını bilmez kimse. Çöküş devrinde Osmanlı diye padişahlardan
bahsedilmiş, çünkü ortada artık büyük bir imparatorluk kalmamıştı. Osmanlı ise
padişahların soyadlarıydı. Tarih diye hep fetih ve kazanılan savaşları
öğrettiler ama top dökmek ya da bilgileri yaygınlaştıracak basım ve yayım ile
kimsenin ilgilenmesine müsaade etmediler. Aydınlanma doğudan başlamış ama
dinler aydınlanmaya hep engel olmuş. Sadece biz değil, dünyanın birçok ülkesi,
teknolojinin gerisinde kalarak çaresizliğe düşmüştü. Bu travmayı atlatan
ülkeler, bilim ile gelişmiş, eğitimde çağ atlamış ve dünyada hatırı sayılır
birer güç olmuşlardır. Tüm bu eksikleri harf devriminden sonra kapamaya
başlamıştık ki, ikinci dünya savaşı sonunda savaşın galipleri, bizi savaşmadan
ele geçirdiler. Kore, Tayvan vs. ülkeler, bu travmadan kurtulup eğitim
seferberliği ile başarmanın en güzel örnekleri temsil ederler. Elbette Basra ülkelerini
de işin içine katabiliriz belirli bir oranda.
Yerli Malı haftası unutulalı
çok oldu. Çiftçimize tohum yasağı, hayvancılığımız için set koymalar, o arada
da yerli uçak ve Uçak Gemileri yapmaktan bahsetmek? Yapamayacağımızdan değil
ama bizden on adım ilerimizdeki ile elektronik ortamda haberleşemiyor olmamız,
onları yapsak bile kullanamayacağımız anlamına gelmekte. Bu kriptolu
haberleşmeyi tam başarırken ardı ardına intihar eden (öldürülen)
mühendislerimizi hatırlıyorum.
Kimseler sokağa dökülmedi.
Öldürülen ise aslında bizim
gücümüz, geleceğimiz ve bağımsızlığımız idi.
Hep bundan dolayı son üç
haftadır aynı konuyu işliyorum.
İcat yapın, cehalet ile
savaşın, sorgulayın, araştırın ve korkmayın.!
Gelecek, geçmişten güç alır.
161114