Havacılık Meteorolojisi
The ICAO International Standard Atmosphere
“ICAO Uluslararası Standart
Atmosferi” betimlemesi bile, Meteoroloji için ayrı bir kavram ile bağıl bilim
sisteminin yaratıldığını anlatmaktadır.
Bunun nedenleri içerisinde uçak performansı
ve uçakta kullanılan ölçüm cihazlarının ayar (calibration) özellikleri ön plandadır.
Kabul edilen ortalama model,
orta enlemlerde benzerlikleri aşağıdaki öngörü listesi ile geçerlidir;
Ø
Kuru hava atmosfer
boyunca mevcuttur
Ø
Ortalama deniz seviyesi
basıncı 1013,25 mPa dir,
Ø
Ortalama deniz
seviyesinde ısı +15ºC (288 K) dır;
Ø
Tropopoz 36,090 ft (11 km) de ve bu
seviyede basınç 226,3 hPa dir;
Ø
Tropopoza kadar ısı düşme oranı her Km’de
6,5ºC yada her 1000 ft’de
2ºC;
Ø
36,090 ile 65,600 ft arasında ısı -56,5ºC dir ve
değişmez.
Aşağıdaki tablo, ISA üzerinden
elde edilen değerlerden bazılarını sergilemektedir.
Bazı standard
basınç seviyeleri karşılığı gösterilen Uçuş Yükseklikleri ve Seviyeleri, havacılıkda harita çizimlerinde kullanıldıklarından A (Altitude) ve FL (Flight Level) olarak belirtilmiştir.
Burada fark edilecek ilk şey,
Basınç Düşme Oranı 850 hPa ya kadar her 30 feet için 1 hPa ve sonra 650 hPa ya kadar bu 40 feet, 450 hPa ya kadar 50 feet, 300 hPa ya kadar 75 feet ve bu böyle
devam ediyor. Bu nedenle her 1 hPa için 30 feet düşer sözünü 10,000 ft e
kadar doğru kabul ederiz.
Istasyon basıncı yanısıra, deniz seviyesi
basıncı ile Altimetrik basınç kavramları yaratılmış
ve kullanılmaktadır.
ISTASYON BASINCI, gözlemin yapıldığı yerdeki gerçek ölçülen basınca denir.
QFE, bu basıncın, o meydan yüksekliğine gore
ayarlanmış değerine denir ki uçak yerde iken yükseklik 0 (Sıfır) okunsun.
QNH ise, ISA şartları olarak kabul ettiğimiz ortama denir.
Uçak yerde iken, meydanın deniz seviyesinden olan yüksekliğini gösterir.
Bunun gibi, Görüş kavramı da değişiktir
yada değişik düzende görüş kavramları
yaratılmıştır.
Görüş, (visibility) gündüz çıplak göz
ile ufka doğru görülebilen ve tanımlanabilen kara renkli en uzak nokta ile
ifade edilir. Gece ise orta yoğunlukdaki ışıkdır.
Uçuş görüşü (flight visibility)
ise, uçuş sırasında pilot kabininden ileriye doğru görülebilen ortalama
mesafedir.
Eğimli görüş (slant range
visibility) ise, pilot kabininden yere bakıldığında
yere doğru olan görüş mesafesine denir.
Yer görüşü (ground visibility)
ise, rasatçının meydan çevresinde görebildiği en düşük mesafeye denir. (360
derece bakarak)
Pist Boyu Görüşü (runway visual
range) ise, ilgili pist boyunca görülebilen en yakın
mesafeye denir.
Bunun gibi VMC ve IMC
kavramları, tarifleri ile birlikte yaratılmıştır.
Görüleceği üzere, Havacılık
Meteorolojisi, belirli standardlar üzerine
kurulu bir bilim dalıdır.
Yerde ve havada olmak üzere,
yatay ve dikey her türlü hava akımı, ısı, basınç, nem ve sürat, görüş ve
hadiseler uçuşu etkiler.
Uçaklardaki cihazlar ve yerden
atılan radyo zonda lar ile
önceden bilmek, uçuş emniyetidir.
Anlık tesbitler,
bizim ileriye dönük öngörümüzü destekleyecek olan verilerdir.
Havacılık Meteorolojisinde sanat,
öngörü (TAF-TAFOR) üzerine belirli aralıklarla yapılır.
Hava akımlarının oluştuğu yerler
bellidir. Bu akımların seyirleri de belli bir düzeni takip eder.
Ülkemize hava kütleleri, Gröndland üzerinde oluşur ve güney doğuya doğru seyrederek
gelir. İzlanda’da Meteoroloji Tahmin Yüzdesi %100 dür. Ingiltere
de bu %95’e düşer. Almanya’da %85 dir, manş denizindeki akıntı, sistemi değişik bir şekilde
etkiler.
Türkiye de ise bu oran %76 larda dolaşmaktadır. Sistem bir okyanus, bir Labrador, bir
Avrupa kıtası ve bir de boğaz aşarak ülkemize gelir.
Azor ve Sibirya basınç sistemleri, her seferinde bu kütleyi
hırpalar.
Küresel ısınmadan dolayı hala
alçak basınç merkezi Grönland civarlarındadır ve daha
aşağıya inememiştir.
Havacılık, yöresel de olmak
zorundadır. Adyabatik ısınarak dağı aşan sistemin
normal ısınma karakteri ile dağın öbür tarafına inişinde, karakterinin tam
tersi bir etki yapacağı da göz önüne alınmalıdır.
Havacılık Meteorolojisi, belirli
standartlara dayalı olarak yapılır ve ölçümler, üç boyutlu olmak zorundadır.
Her zaman bu üç boyut, detaylı olarak ölçülür ve boyut boyut
önceden belirlenen kıstaslar çerçevesinde yayınlanır.
Bu nedenlerle özgün, bilimsel ve
gerçekçidir.
Sevgiler
071205