AIM ve NEXTGEN-SESAR-SWIM-AIXM
TARİHÇE
Eurocontrol, ilk defa 1997 yılında SWIM sistemini FAA’e teklif etti. 1997 ile 2005 arasında FAA bu sistem için çalışmalarda bulundu. ICAO da NEXTGEN kapsamında ATM Global Operational Concept sisteminin ortaya çıkardığı SESAR’ı geliştirecek olan SWIM (System Wide Information Management) sisteminin yapılanmasını üye ülkelere teklif etti.
Eurocontrol’
un başlattığı, ICAO’ nun tavsiye ettiği bu SWIM
sistemi, şimdilerde gelişme safhasında. Bu gelişmede NGAP ve NGATM başı çekmekte.
KAVRAM
Bilgi paylaşımı, bu haberleşme çağında zaten en üst düzeye çıkmış durumda. Ama hala bazı bilgileri istemek ya da aramak durumunda olmamız, ileriyi planlamamızda sıkıntılar yaratmakta. SWIM ise Service Oriented Architecture (SOA) ile açık ve standart bilgi akışı teknolojisi kavramını hedeflemektedir.
Bu kavramın kimlere hangi
yararları sağlayacağına bakarsak;
Pilot- Kalkış, gezin ve iniş bilgileri
Havameydanı İşletme Merkezleri- Kalkış planlama, yüzey hareketleri, kapılar ve gelişler
Havayolu İşletme Merkezleri- Tarife yapılandırma, uçuş yolları planlaması, yakıt miktar planlaması, yolcu aktarım düzenlemeleri, gecikmelerin en aza indirgenmesi
Havagezin Hizmet Sağlayıcıları (ANSPs)- Bir ülke üzerindeki hava sahalarının düzenlenmesi ve Hava Trafik Hizmeti ile idaresi, ülkesi üzerinden geçen hava trafiğinin verimli idaresi
Meteoroloji Hizmeti Sağlayıcıları- Hava durumu güncel ve öngörü bilgileri
Askeri İşletme Merkezleri- Harekat planlama, eğitim uçuşları için saha kapatma, saha güvenliği için alınacak tedbirler
Paylaşılacak olan
bilgiler;
Havagezin- Kurul kararlarının (ICAO) uygulanmasına yönelik analiz ve havacılık verilerinin biçimlendirilmesi (kodlama) ve sınıflandırılması
Uçuş yolu- 4 boyutlu (4D) uçuş rotası detayları ki, zaman-süre bağlamında uçakların pozisyonlarının doğru ve detaylı tespiti
Havameydanı İşletmesi- Bir havameydanındaki yaklaşma, pistler, taksi yolları, kapılar ve uçak döngü süresi içerisindeki değişik durumların detaylı kontrolü
Meteoroloji- Hava trafiğini etkileyecek geçmiş, mevcut ve gelecekteki hava durumu bilgileri
Hava Trafiği Akışı- Tüm hava trafiği akışı ve hizmet durumunu anlamak için Bilgi Ağı Yönetimi
Gözetim- Radar, Uydu gezin sistemleri ve uçak veri bağlantıları sayesinde pozisyon bilgisi güncellemesi
Kapasite ve talep- İçinde bulunulan havameydanı ve hava sahası dahil buralara girecek ve hizmet alacak olanlar için hizmet ve bilgi ihtiyacı düzenlemesi
PLAN
Doc.9750 GANP, durumu en açık şekliyle anlatırken, bir konuya özellikle dikkat çekmektedir;
Appendix B
1.15
İnsan Kaynakları planlamasının ana hedefi, işletmelerin doğru zamanda, doğru
yeteneklere sahip yeterli sayıda personele sahip olmaları,
1.16
İnsan Kaynakları planlamacıları planlarında şunlara dikkat etmeli;
a) Ülke tümüyle yeni bir sisteme geçeceğinden, birçok iş koluna artık
gerek kalmayacak,
b) Bu yeni sistem gereği yeni işkolları oluşacak,
c) Mevcut birçok işkolu, ek eğitimler almak zorunda kalacak,
d) Eski ve yeni sistemin bu geçiş sırasında bir süre birlikte çalışmak
zorunda kalacağı, ve
e) Eğitimin büyük bir bölümünün daha çok otomasyon kullanımı üzerine
olacağı.
Görüldüğü üzere mevcut bazı meslekler yok olacak ama bazılarının yetki ve sorumlulukları fazlasıyla artacak. Bunların arasında AIM, GANP (Global Air Navigation Plan) sistemin en önemli can damarı olarak öne çıkmaktadır.
ICAO NEXTGEN
Information Management 3.cü toplantı raporunda (09-12 Kasım 2010-Montreal) AIM şöyle tarif edilmektedir;
3.1 Havacılık Bilgi
Yönetimi (AIM) tüm Ulusal Havacılık Sistemi (NAS) için bilgi sağlamakla yükümlüdür.
Havacılık bilgileri, havacılık tesisleri, hizmetleri, yöntemler ya da
tehlikeler dahil uçuş işletme ile
ilgilenen tüm personelin ihtiyaçlarını karşılayacak bilgilerdir.
Yine bu rapor, AIM modernizasyonu için şunu söylemektedir;
3.4.1 NextGen Birleşik
Bilgi Alanı içerisinde Havacılık Bilgileri çok önemli
bir parçadır. Güvenli ve etkili küresel trafik yönetimi ancak doğru bilgiye zamanında
ve kalite güvence kapsamında erişim ile sağlanabilir.
AIM, ulusal-yaygın girişim olarak AIM modernizasyonun bir önceki uygulaması olarak düşünülmektedir.
Dünyada 1997 yılında başlayan ve adım adım gelişerek Bilgi Çağına uygun bilgi paylaşım sistemleri oluşurken, bizim ICAO yayınlarını göz ardı etmemiz düşünülemez.
Hemen her belgede NGAP kapsamında yetenek ve eğitim ön plana çıkmaktadır.
NGAP ve bağlantılı GANP konusu 2007 de ortaya çıktı. İlgili belgeler ise;
· ATM Operational Concept (Doc 9854)
· Global Air Navigation Plan (Doc 9750)
· Global Plan Initiatives
· Regional Plans
Artık AIM’in, tüm iletişimin kalbi olacağını bilmemiz gerekiyor. Burada çalışacak personelin ise tarafına gönderilecek bir bilgiyi anlama, anlatma, isimlendirme, sınıflandırma, yönlendirme ve dağıtıma hazırlama sorumluluğunu taşıyacak yetenek, bilgi ve beceriye sahip olması zorunluluğu çok açık.
İngilizce bilgisi yanı sıra IT bilgisi ve ilgili Hava Hukuku bilgisine sahip olması zorunlu. Doğal olarak özel bir eğitimden geçmesi gerekliliği de ortada.
Artık devlet memuru değil, uzman yönetici ve/veya kontrolör tanımı yapılıyor.
Bakınız Eurocontrol, nasıl bir eğitimden bahsediyor;
Önümüzdeki senelerde
İnsan Kaynakları’ndan personelin şimdiki bilgi üretiminin aksine bütünleşik
bilgi işlem sistemini yönetebilecek, eğitimi için özel yeteneklere sahip olan personel
istenecek.
Bu kişilerin yetenek
ve işlevsellikleri, gelişmiş teknolojiyi kullanabilen, yönetebilen ve
anlayabilen ürünler ile hem devingen hem de durağan bilgileri
değerlendirebilecek düzeyde olmasını gerektirmektedir. Ayrıca bu kişilerden
SESAR kapsamında geliştirilen SWIM sistemini geliştirecek bir anlayış
oluşturmaları da istenecektir.
Ülkemizde ise ilk defa 1994 yılında yaşanan Havacılık Dili sorunu, günümüzde de halen sorun olarak durmakta. 1988 senesinde Lisan ile ilgili tedbirleri almaya başlayan ICAO, 2003 senesinde Annex-6 ve 10’da resmen yayınlamış ama biz ancak 22 Şubat 2011 senesinde talimatını yayınlayabilmiştik.
Hatalarımızdan ders almayı bilmeliyiz.
NGAP konusunda önümüzde daha 4 sene var.
GANP hedef olarak 2025’i gösteriyor.
Önce Bölgesel Plan yaparak işe başlamalıyız.
ICAO yayınları yanı sıra, EUROCONTROL da birçok belge yayınladı bu konuda.
Hazır “Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) Koordinasyon Komitesi Üyeliği”, “EUROCONTROL PC ve SRC Başkan Yardımcılıkları” bizde iken gerekli adımları atalım ve yapılandırmayı başlatalım.
AIM sistemin belkemiği ve en çok dikkat edilmesi gereken bölüm.
Sevgiler