Kuraldışı Zihin Fırtınası

 

Önce 29 Ock 2013 Salı günü 28543 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan SHY-İPC de yapılan değişikliğe bir göz atalım.

 

SHY-İPC

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

. . . .

ş) Kural tanımaz yolcu: Uçağa binişten, uçak indikten sonra kapı açılmasına kadar olan sürede yolcu veya personelin düzenini veya güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerde bulunan, uçaktaki malzemelere zarar veren, tehdit eden veya sivil havacılık alanında uygulanan mevzuat kurallarına ve mürettebatın uyarılarına uymayan kişiyi,

 

Tanım deyince hep SHGM hukuk bürosunun 05.06.1945 tarih ve 4749 sayılı kanun ile onanmış RG 12.06.1945 tarih ve 6029 sayı ile yayınlanmış olan ICAO Doc.7300 Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması’nı dikkate almadıklarını görüyorum. Sözleşmenin “Fasıl: XX – Ekler” altında mevcut “Madde 90- Eklerin kabul ve tadili” maddesi ile T.C. Anayasa Md.90 son gereği “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz” diye tanımlandığı halde Ek-17’de yapılan tanımı görmezden gelmeleri.

 

Disruptive passenger

(Annex-17). A passenger who fails to respect the rules of conduct at an airport or on board an aircraft or to follow the instructions of the airport staff or crew members and thereby disturbs the good order and discipline at an airport or on board the aircraft.

Kural tanımaz yolcu,

(Annex 17) Bir havameydanı ya da hava aracında, davranış kurallarına saygı göstermeyen ya da meydan görevlilerinin yahut ekip üyelerinin talimatlarına uymayarak düzen ve disiplinin sağlanmasını engelleyen yolcu.

 

SHY-İPC ile sadece “uçağa binişten, uçak indikten sonra kapı açılmasına kadar olan sürede” kabahat oluşacak, bu tanım dışındakiler kabahatten sayılmayacak.

Konuya bu şekilde yaklaşırsak kabahatten sakınma, riskleri azaltma ve maruziyet ayrımı (çevre güvenliği) gibi tedbirleri de alamayacağız demektir.

Bu gibi tedbirleri almak-alabilmek için ise tüm şirketlerin uygulayacakları “Standart Prensipler Çerçevesi” de oluşturamayacağız. Standart politikamız olmayınca da, şirketler kendi politikalarını kendilerine göre oluşturacak demektir.

Aslında şirketlerin politika oluşturmalarında gerekli olan en önemli unsur, çalışanların eğitilmesi, desteklenmesi ve cesaretlendirilmesidir. Bunu yaparken birimler arası yetki ve sorumlulukların belirlenmesi önceliklidir. Kullanılacak formlar, içerikleri, sınıflandırma ve kayıt usulleri uyum içerisinde ve tekdüzen olmalıdır. Ortak kuralları belirleyecek komiteler ve verileri saklayacak ortak bir taban, hem önleyici hem de gelişimi sağlayıcı altyapıyı oluşturacaktır.

Yolcu kabul’den Yolcu almaya, kayıp eşyadan, transite kadar hem şirket hem yüklenici (handling) hem de meydan çalışanlarının aynı pencereden aynı göz ile bakmaları, bilgilendirilmeleri, eğitilmeleri, cesaretlendirilmeleri esastır. Ortak tavır, en caydırıcı yaptırımdır. Yolcular da kendi aralarında sınıflara ayrılırlar. Her bir çeşit yolcu için ortak yöntemler uygulayarak bu tavır ciddi bir şekilde ortaya konabilir. Problemli yolcular için çeşitli eğitimler mevcuttur ve problem çeşidi ise sınırlıdır. Özetle yapılması ve uygulaması sanıldığından da kolay olacaktır.

Kabahatler ise öyle sanıldığı kadar çok çeşitli değildir. Uçağa alınmadaki sorunlar (boarding), gençlik sorunları (içki, uyarıcı), alkol-tütün kullanımı, sözlü-fiziksel sataşma ve/veya atışma, cinsel istismar. Bunların dışında “suç” olan ve suç’a dönüşebilecek olanlardan bahsetmiyoruz bile. Buraya kadar sıraladıklarımız “kabahat” tanımı içerisine girenler. Doğal olarak bu sorunları Annex-17 tanımı doğrultusunda sıralamaktayım, yani terminale girişten, uçuş sonrası terminali terk edene kadar olan süreden.

Terminalde olabilecekler ile uçakta olabilecekler farklılık göstermez. Bu nedenle önleyici tedbirler her zaman ve her yerde alınabilir. Aslında terminalde alınacak olan tedbir ile sorun uçağa taşınmamış olacaktır. Yine de sadece uçakta olabilecek sorunların (GSM, Dizüstü bilgisayar ya da tablet kullanımı) önlenmesi, terminalde gösterilecek olan tavır ile en aza indirilebilir. Bu nedenle kararlılık önemlidir. Kişilerin içlerinde bulundukları duygusal durumlar, tesiri altında oldukları ilaçlar ve yüksek seviyelerdeki oksijen azlığından doğabilecek sıkıntıların önlenmesi için önceden ortaya konacak tavır uyarı niteliğinde olacaktır.

Ayrıca tüm bu sorunlar sınıflandırılabilir, kontrol ve takip edilebilir. Yolcu kabulde ağzına içki koymamış bir yolcu, bekleme salonunda, daha sonra uçakta alkol alma şansına sahiptir. Vücut yapısı ve alışkanlıklarına göre beklediğiniz davranış bozukluğunu da göstermeyebilir. Tüm bunlar göz önüne alınarak yapılmış ve uygulanacak olan sınıflandırmalar da ortak eğitim içerisinde çalışanlara öğretilmelidir. Önceden usulüne uygun nazikçe yapılacak bir “hatırlatma” sorunları kökünden çözebilir. Bazılarına da ne yapsanız fark etmez ama zamanında o kişiyi uçuştan men etmek, sizi ve çevreyi rahatlatacaktır.

Asıl konu ise;

Kişilerin hangi hukuk kurallarına tâbi olduklarını önceden bilmeleri gerekir. Buna hukuki güvenlik ve hukuki belirlilik ilkesi denir. İşte sırf bu nedenle “Standart Prensipler” çerçevesinde Şirketler Standart politika üretmeli ve bilet alacaklara duyurma zorunluluğu getirilmelidir. Yönetmeliğin Resmi Gazetede ilanı bütün ilgililere bu kuralların bildirilmiş sayılması için yeterli olmakla birlikte, yolcunun da eğitimi ve bilgilendirilmesi gereklidir.

ICAO Doc 9811, dört seviye tehdit tanımı yapar.

1.Seviye: (Sözlü) Kural tanımaz tavır;

2.Seviye: Fiziksel taciz tavrı;

3.Seviye: Yaşamı tehdit tavrı (silah gösterme);

4.Seviye: Uçuş güvertesine saldırı girişimi ya da saldırı.

Bu seviyeler sırasına göre Hafif, orta, ciddi ve uçuş güvertesi olarak nitelendirilmektedir. Bu nitelemeye uygun davranışlar tarif edilerek tanımlanmalı ve sınıflandırılmalıdır. Uçaktan indirilen bir yolcu ile polise teslim edilen yolcu arasında fark vardır. ICAO Guidance Material on the Legal Aspects of Unruly/Disruptive Passengers 2002  (Circular 288/2002) bu konularda ayrıntıları ve yapılması gerekenler ile nasıl yapılması gerektiğini anlatır.

IATA ise bu konuda birçok yayın hazırlamış ve tavsiyelerde bulunmuştır. IATA Guidance on Unruly Passenger Prevention and Management, IATA Operational Safety Audit (IOSA) Standards and Recommended Practices (ISARPs), The IATA Passenger Services Conference Resolutions Manual bunlardan sadece birkaçıdır.

 

SHY-İPC

Kural tanımaz yolcular

MADDE 5 – (1) Kural tanımaz yolcunun bu Yönetmelikte belirlenen ihlallerden birini uyarıya rağmen sürdürmeye devam etmesi halinde . . . .

 

Yürürlük

MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2014 tarihinde yürürlüğe girer.

 

Umarım yürürlüğe girecek olan bu madde, yılsonuna kadar tekrar gözden geçirilir ve biz “Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Tarafından Verilecek İdari Para Cezaları Hakkında Yönetmelik – İPC” içerisine sıkıştırılmış bir madde ve Ek’inde, sadece 1,000TL ödeyerek yapabileceklerimizin listesi olan bir durumdan kurtulup prensipleri, standart uygulamaları, bilimsel tanımları yapılmış “Kural Tanımaz Yolcu Hakkında Yönetmelik – KTY” ile yeni seneye gireriz.

 

www.servetbasol.com

130212